Dr. Deycke Paşa ve Zonaro’nun “Salacak’tan Kız Kulesi” Tablosu- Dr. Deycke Pasha and Zonaro’s “Maidan’s Tower from Salacak”

1898 yılında Sultan II. Abdülhamid Gülhane’deki Rüştiye Mektebinin asker hekimler için bir uygulama merkezi haline getirilmesi için ferman buyurmuş  Almanya’dan Prof. Dr. Robert Rieder ve Dr. Georg Deycke (1865-1938)  adlı ünlü hekimler getirilirek “Gülhane Tatbikat Mektebi ve Serriyatı Hastane”sinde modern tekniklerle eğitime başlanmıştı. Bugünkü “Gülhane Askeri Tıp Akademisi- G.A.T.A” nın ilk tohumları bu tarihte atılmıştı.

Ressam Zonaro  hatıratında, 1900 yılında İstanbul’a özel bir ziyaret amacı ile gelen İtalya veliahtı Prens Vittorio Emanuele  ve Prenses Elena’nın, Sultan Abdülhamid’in daveti üzerine hastaneyi mihmandar Şeker Ahmet Paşa ile gezdiklerini ve Padişah’ın özel bir dolapta en modern ve değerli ameliyat aletlerini bulundurduğunu gözlemlediklerini yazmaktadır. Zonaro’ya  göre Abdülhamid’in  yeni merkez ile ilgilenmesi ve ünlü Alman doktorları İstanbul’a çağırması, öncelikle geçirmesi gereken bir ameliyattan dolayı idi.

Prof. Rieder’in 1904 yılında İstanbul’dan ayrılması ile, Deycke Paşa  1907 yılına kadar kurumun müdürlüğünü üstlendi, anlaşması bitince Almanya’ya, kenti Lübeck’e geri döndü. İstanbul’da çalıştığı yıllarda iç hastalıkları ve cildiye hocalığı yapan  Deycke Paşanın yetiştirdiği Türk hekimler Balkan Savaşı, I.ci Dünya Savaşı ve Kurtuluş Savaşı yıllarında orduda başarılı görevler yaptılar.  Ayrıca cüzzam hastalığı tedavisi için geliştirdiği  bakteri yağı  “nastin” ile  dünya tıp literatürüne geçti.

Deycke Paşa bir İstanbul sevdalısı ve tablo koleksiyoneri  idi. Değişik tarihlerde  Saray ressamı Fausto Zonaro’yu Akaretler’deki konağında ziyaret etti, kendisi ile sohbet etti ve dostluk kurdu.  Sanatçının eşi Elisa’nın tuttuğu hesap defterinde Paşanın 18 Aralık 1904’te  17.64 lira karşılığında “Salacak’tan Kızkulesi”, “Yıldız Parkı” ve “Boğaz Girişi adlı 3 tuvali satın aldığı kayıtlıdır. Fotoğrafçı olan Elisa birde Zonaro’nun tüm tablolarının fotoğrafını çekip arşivliyordu.

Fausto Zonaro (1854-1929) çok beğenilen “Salacak’tan Kızkulesi” konusunu aldığı siparişler üzerine defalarca resmetmiş idi, bunlardan güzel bir örneği bugün Dolmabahçe Sarayında bulunmaktadır.  Bomboş ve çakıl taşlarıyla dolu Salacak sahiline defalarca gelen Zonaro, anılarında “ Hiç terk etmediğim olağanüstü güzel bir yer: Oradan Kadiköy, Adalar gözüküyor, fonda ufka kadar Marmara Denizi uzanıyor. Sarayburnu ve Liman, sonra Tophane’ye, Kabataş’a ve Beşiktaş’a kadar uzanan Galata rıhtımına yüzümü dönüyorum… ön planda çoğu kez sandal grupları, bir iki yelkenli, Kız Kulesi ve hiç tema sıkıntısı çektirmeyen Salacak İskelesi bulunuyor” demişti.

Birinci Dünya Savaşı öncesinde sözleşmesi tamamlandığında ülkesine dönen Deycke Paşa   profesör ünvanına ulaştı ve Lübeck’te çalıştığı  Belediye Hastahanesi’nde müdürlük yaptı.  Hastahane yöneticilerinden  Georg Ruckmann (1870-1918)’a 1910 yıllarında  “Salacak’tan Kızkulesi” tablosunu armağan edince, yöneticinin daha sonra Amerika’ya, New Foundland’a yerleşen varisleri tabloyu bir asır sonra satışa koyduklarında eser gün ışığına çıktı.  Zonaro’dan aldığı diğer iki tablo hakkında  günümüze dek  bilgi bulunmamaktadır.